بلاکچین در واقع یک دفتر کل توزیع شده برای ذخیره اطلاعات به صورت امن وغیر قابل دستکاری در قالب تراکنش های مختلف است که هر عضواز شبکه یک نسخه از این دفتر را پیش خود نگهداری می کند.
بلاکچین قبل از تولد بیت کوین نیز وجود داشته،بنابراین این تفکر که این تکنولوژی با بیت کوین یا ارزهای دیجیتال متولد شده اشتباه می باشد.

در گذشته های دور و همزمان با پیدایش پول و نیاز به حسابرسی بخشی از مردم اطلاعات تراکنش ها را در دفتری به نام دفترکل ثبت و نگهداری می‌کردند. نیاز به حسابرسی باعث ایجاد دفتر ثبت تراکنش‌های مالی یا همان دفتر کل شد.
مراکز اداری،بیمه‌ها، بانک‌ها و هر جایی که تراکنش های مالی داشته باشد نیاز به دفتر کل دارد. بعدها با آمدن کامپیوترها اطلاعات این دفتر کل به جای ثبت بر روی کاغذ در کامپیوترها ذخیره می‌شدند تا انتقال اطلاعات سریعتر صورت بگیرد و توسط عوامل مختلف محیطی از بین نرود.
اما مشکلاتی وجود داشت :

1. متمرکز بودن اطلاعات و شفاف نبودن آن
2. امنیت اطلاعات در برابر هکرها
3. کاهش سرعت انتقال مطالب با توجه به افزایش حجم اطلاعات

برای از بین رفتن مشکلات بالا و کسب مزیت‌های دیگر دفتر کل توزیع شده متولد شد. این دفتر تنها در یک سرور و یک سیستم وجود ندارد، بلکه هر شخصی می‌تواند یک کپی از این دفتر را از شبکه دریافت کند و در سیستم ذخیره نماید، به هریک از این افراد اصطلاحا یک نود (NODE) گفته می‌شود.
وقتی قرار است اطلاعات جدید ثبت شود و در دفتر کل یادداشت بشود باید ۵۱ درصد افراد ( که دراینجا نود تلقی می‌شوند) ، صحت آن را بررسی کنند ودرصورت صحیح بودن، به تایید برسانند.
بدین شکل شفافیت اطلاعات ثبت شده تضمین می‌شوند و همچنین امنیت آن بالا می‌رود زیرا با هک شدن یک سرور نمی‌توان اطلاعات را از بین برد از طرفی چون اطلاعات دفتر کل توزیع شده است، به صورت شخص به شخص منتقل می‌شود و شخص سوم در کار نیست در نتیجه سرعت انتقال بالا می‌رود.

بلاکچین به زبان ساده

تصور کنید شما یک سند مهم شرکتی دستتون دارید و به ۱۰ تا از شرکای این شرکت یک نسخه می‌دهید، در صورتی که یکی از این سندها کم شود یا دستکاری شود، هیچ اشکالی ندارد چون 9 تا از سندهای دیگه هنوز وجود دارد.
ماهیت و اصل کار بلاکچین دقیقا به این شکل است،جلوگیری از نابودی، یا تغییر اسناد با توزیع آنها بین افراد مختلف. تصور کنید 10 تا گاوصندوق وجود دارد که اسناد داخل تمام این 10 گاوصندوق ذخیره می‌شوند.
شما اگر بخواهید یک سند را تغییر بدهید باید قفل تمام گاوصندوق ها را بشکنید تا بتوانید 10 تا کپی از سند را تغییر بدهید.هر چقدر تعداد گاوصندوق ها ( بلاک ها ) بیشتر باشد، تغییر دادن آن ها سخت تر است.

وقتی در گاوصندق ( بلاک ) قفل شد یک کد بوجود میاد، که به گاوصندوق بعدی منتقل میشود.گاوصندوق جدید با دریافت این کد، صحیح بودن اطلاعات گاوصندوق قبلی رو تایید میکند.
اگر اسناد ذخیره شده توی گاوصندوق تغییر پیدا کند، کد انتقالی عوض شده و هشداری می دهد که اینجا یک مشکلی وجود دارد.بنابراین شخصی که میخواهد در اسناد تغییر ایجاد کند، نه تنها باید به هر ۱۰ گاوصندوق ورود کند، بلکه باید این کار را همزمان انجام دهد، وگرنه گاوصندوق های دیگر متوجه خواهند شد.

نتیجه: داده‌های بلاکچین در یک کامپیوتر یا سرور خاص ذخیره نمی‌شوند. هر کامپیوتر یا سیستمی که به شبکه بلاکچین وصل شود، یک کپی از تمام اطلاعات ِ بلاک ها را دریافت می‌کند. به هر کامپیوتری که به شبکه وصل می‌شود و یک کپی از بلاکچین را دریافت می‌کند، نود (Node) می‌گویند. پس وقتی هزاران نفر به شبکه وصل بشن، تغییر دادن اسناد غیر ممکن می‌شود.

مزایا و معایب بلاکچین

مزایا

امنیت بالا: به دلیل قوانین اجماع و ارتباط زنجیره ای اطلاعات،امکان تقلب و دستکاری در اطلاعات بسیار کم است،بنابراین امنیت بالایی دارد.

کاهش هزینه ها: به دلیل حذف واسطه ها و کنترل کننده ها،هزینه خدمات و کارمزد ها پایین می باشد.

شفافیت: به دلیل اینکه هیچ سازمانی بر روی نودها و تراکنش ها نظارت ندارد و تمامی اعضا قدرت یکسانی دارند،تمامی اطلاعات ثبت شده در بلوک ها برای همیشه در معرض دید همگان قرار دارد.

امکان ردیابی اطلاعات: تمامی اطلاعات و تراکنش های ذخیره شده در بلاکچین را می توان ردیابی کرد.

معایب

نوسانات بالای مارکت: به دلیل بالغ نبودن بلاکچین و مارکت ارزهای دیجیتال،نوسانات قیمتی بالایی دارد که سرمایه گذاری در این حوزه را با ریسک بالایی مواجه کرده است.

عدم مقیاس پذیری: در زمان شلوغی شبکه و افزایش تعداد تراکنش ها،سرعت کم می شود و کارمزد ها افزایش پیدا می کند.(در راستای حل مشکل مقیاس پذیری پروژه های موفق و زیادی در حال فعالیت هستند.)

مشکل اقبال عمومی: بدلیل نوظهور بودن این فناوری،برای مقبولیت در سطح جامعه و سازمان ها نیاز به سال ها زمان می باشد.

کاربرد بلاکچین

کابرد بلاکچین کاملا نامحدود و بدون حد و مرز می باشد و می توان در هر زمینه ای که عقل انسان اجازه می دهد از آن استفاده کرد.در ادامه به چند مورد از کاربردهای بلاکچین اشاره می کنیم:

أمور مالی: امروزه بیشترین کاربرد بلاکچین را این بخش به خودش اختصاص داده که می توان به پلتفرم های سرمایه گذاری،وام دهی،صرافی های غیرمتمرکز و سیستم های پرداخت اشاره کرد.

املاک و مستغلات: با استفاده از قراردادهای هوشمند می توان معاملات را بهینه سازی کرد و همینطور با توکنایز کردن دارایی های ملکی می توان خرید و فروش آن ها را امکان پذیر کرد.

گیمینگ: امروزه بازی های کامپیوتری از بستر بلاکچین استفاده های زیادی کرده اند.در بازی های غیر متمرکز و کمک از توکن های غیر مثلی (nft) گیمرها قادرند آیتم های مختلفی ایجاد و تصاحب کنند.

بهداشت و درمان: ردیابی و پیگیری نسخه ها و طبقه بندی سوابق پزشکی و عدم دستکاری آن ها و موارد دیگر از کاربردهای بلاکچین در این حوزه می باشد.

حمل ونقل،سازمان ها،فروش بلیط ها و …